Vanmorgen in de massagekamer. Een cliënte vertelt hoe ze uit haar depressie komt en hoe blij het haar maakt. 4 jaar heeft ze zich doorheen diep lijden geworsteld. Een lange weg die soms uitzichtloos leek. Haar psychiater had haar destijds onomwonden meegegeven dat ze hier nooit zou uitgeraken. Omdat ze al een verleden kende met depressies en omdat de medicatie dit keer niet aansloeg. Dat raakte me. Het klonk zo meedogenloos, al was het waarschijnlijk niet zo bedoeld. Iemand in diep lijden vertellen dat er geen uitweg is dan dat dit lijden niet zal overgaan. Ik denk aan enkele ervaringen tijdens massages. Hoe een warm handdoekje op de voeten van een immens rusteloze en niet masseerbare cliënte een zo intense impuls van diepmenselijk contact gaf waardoor er een diepe schok ging door heen de dieplijdende cliënte en dit haar tot luid snikken bracht en haar deed uitbrengen dat ze zoiets liefs als dit gebaar met het warme handdoekje al in jaren niet meer ervaren had. Ze snikte schokkend en het enige wat ik doen kon was mij op een stoel naast haar aan het hoofdeind van de massagetafel zetten en met haar zijn. Zachtjes haar hoofd strelen. Af en toe een hand op een schouder of arm. Luisteren en nabij zijn. Ik denk aan hoe een jonge moeder, nog niet lang bevallen, worstelde met haar eigen kindtrauma en kwam aankloppen voor een massage. Toen ze op de tafel lag en ik mij vol afstemde op haar lichaam en haar energie was het snel duidelijk dat haar innerlijke kind verdrietig was en om troost vroeg. Door met één hand eenvoudige cirkeltjes te draaien op haar bovenrug voelde ze de troost en nabijheid en kon het verdriet vrijkomen. Ze huilde, het verdriet vond een uitweg, in een veilige setting. Toen ze uitgehuild was en helemaal bedaarde werd het weer vredig in haar. Ik denk aan cliënten wiens gevoeligheid zo groot is dat ze een aanraking nauwelijks kunnen verdragen. En hoe, door met aandacht, zorg en warmte, mét hen te zijn, stap voor stap iets in hen aan vertrouwen wint en de massages na verloop van tijd kunnen ontvangen worden. Ik denk aan de cliënten bij Mens In Contact die a.h.v. ervaringsgerichte begeleiding hun lijden en vragen aangaan. Hoe ze, door te leren voelen wat er omgaat in zichzelf – en het lichaam is daar cruciaal bij - stap voor stap inzichten verwerven in hoe ze in elkaar steken en hoe ze hun lijden zelf in stand houden. Inzichten verwerven in de eigen gedragspatronen vraagt tijd, toewijding, uithouding. Je kan het niet even oplossen. Je kan het niet fixen. Het is echt normaal dat mensen jaren bezig zijn met het doorakkeren van de kindtrauma’s. De overlevingsmechanismen die we van kindsbeenaf ingezet hebben, en terecht, zijn stevig ingebed in onze dagelijkse gewoontes. Dat doe je onbewust totdat je er zodanig veel last gaat van krijgen dat je er wel naar moet kijken. Dan is het bewustzijnsproces in gang gezet. Zo een proces gaat gewoonlijk moeizaam. De geest kan het soms heel snel behappen en de inzichten omzetten in regeltjes zoals bvb. ‘ik moet mijn grenzen stellen’ en ‘ik moet plannen’ en ‘ik moet mediteren’ of iets dergelijks. Er wordt dan veel energie gestoken in het trachten grenzen te stellen en het plannen van de dagstructuur en verwoede pogingen tot meditatie. Dat kan tijdelijk soelaas brengen en een verbetering van de kwaliteit van leven en voelen. Toch zal na verloop van tijd ook daar iets gaan wringen of knagen of hard bij je aankloppen doordat je je opnieuw verdrietig gaat voelen, of eenzaam, of niet goed genoeg, of…. Dan breekt er een fase aan waarin je je aandacht hebt te verleggen naar je lichaam en te connecteren met de wijsheid die daar ligt opgeslagen. Zodra je dat doet opent er zich een hele nieuwe wereld aan mogelijkheden. Kwartjes die vallen door je lichaam te leren lezen en beluisteren zijn zo wezenlijk dicht bij je kern dat je, en ook hier, stap voor stap, leert te kiezen voor wat echt bij je hoort. Dit is Leven! De diep ingesleten patronen kan jij nu zien in het voelen en dat maakt dat je voor een ander gedrag kan kiezen. Je leert, laag voor laag, de spreekwoordelijke schillen van de ui, af te pellen. Het indrukwekkende aan het connecteren met je lichaam is dat je steeds dichter komt bij de kern van je pijn. En elke keer je dichter komt, je op een nieuwe af te pellen laag komt, is het ook pijnlijk, maar elke keer begrijp je méér hoe je werkelijk in elkaar steekt en zo bouw je een gedegen fundament op. Elke laag zal je sneller doorkomen. Je beseft ook dat je dit kan. Het vertrouwen neemt toe. Hierdoor groeit je eigen wijsheid die in wezen geënt is op eeuwenlange ervaring van mensen die hun weg gingen en dit doorgaven. Elke levenssituatie, elk familiekarma nodigt je uit om jezelf verder te ontwikkelen.
Depressie vind ik een lastig woord omdat het vastzet en sluit. Verdriet en lijden, zie ik eerder als iets heel natuurlijk: nl. het groeiproces van een mens waarvan donkerte en (diep) lijden deel uitmaken. Die donkerte ingaan en aandacht geven brengt licht. Het zijn vaak processen van jaren waarin weliswaar af en toe een pauze is waardoor je weer met je kop boven water kan komen of op een plateau komt te staan met een mooi uitzicht alvorens je berg verder te beklimmen en te exploreren. Gaandeweg bloei je open en voel je dat het leven in jezelf toeneemt. Dat je je maskers en de muren die je optrok, zelf kan gaan inzetten als jij daar nood aan hebt. Misschien leg je ze helemaal af, misschien wil je deze overlevingsmechanismen soms handig op de voorgrond zetten. Dat is helemaal ok. Het wonderlijke is dat je je eigen levenskunde m.n. hoe jij omgaat met wat op je afkomt, steeds meer gaat beheersen. Jij krijgt meesterschap over je eigen leven.
Ik pleit niet voor het afschaffen van anti-depressiva. Soms is het echt nuttig en hulp. Maar wat ik leer uit de praktijk, is dat het te vaak te snel wordt gegeven. Alsof een partner die haar/zijn 30jarig huwelijk kapot ziet gaan, geen wrak mag zijn. Soms vraag ik me af of artsen, die snel zijn met anti-depressiva, hun eigen lijden aankunnen of voldoende kennen?
Op weg zijn met je eigen schaduw brengt je tot leven.
